Informatie in ’t Zaerums
Gespraoke versie
Èdere bórderiej haj an hoês ‘n zógenamde hoêswei met hoeëgstam fruitbuuem van appele – paere – kerse of proême. ‘n Hoeëgstam is ‘n boeëmtype met ‘n takkevrije stamlengte van óngevier 3 maeter met daorbaove d’n boeëmkroeën.
Roeëje appele, zo-as Sterappele, waere geplókke met behulp van ‘n lier en vör de nao-kläöring op stroeë gelâg. As de pit (kaer) begoos te verkläöre van crème nar broên waort ‘t fruit verpakt in appelekeêste en nar de veiling gebrâch vör de verkoeëp, of nar de kroêtfabriek um verwerkt te waere tot ‘Rinse appelstroop’. ‘n Dieël van d’n ogst waort inne kelder bewaard op plenk.
De Firma Herijgers-Daemen oêt Zundert importeerde in 1935 zwaakgruiende óngerstamme vanoêt Engeland. De ent, ‘t appelras gruide lânksaam en waas vruuj vreuchtbar. ‘t Boeëmtype waas ‘n Lieëgstam of Spil-type. De moderne fruitbóngerd gebroekt allieën nag dit type boeëm. Daeze is gemekkelik te behere, umdat de buuem nit zo hoeëg waere en vruuj vreuchtbar zien. De opbrengst per hectare is óngevier 45.000 kg. De import van dit boeëmtype haet geleid tot ‘n intensivering vanne fruitteelt met ‘n hoeëge opbrengst.
‘ne Speciale lokale appelenboeëm is ‘t ‘Zaerums Striepke’. Dit is ‘n hieël lokale appelesaort, woeëvan d’r op ‘n gegaeve moment nag mar ieënen boeëm bestóng. Met ‘n speciaal entingsprogramma zien d’r nou mieër van. Daeze boeëm liekt op ‘t Boskoeëp striepke.
‘n Appelenbóngerd is duk umgaeve daor ‘n heg van conifere. Daeze wingdsingels denen as wingdbescherming um ‘n microklimaat te creëre. Dit is väöral van belang innen bluitiêd. Daes coniferesaort, Chamaecyparis lawsoniana of dwergcypres, haet ’t väördieël det heej ‘n beperkt wortelgestel haet dus gin wortelconcurrentie veroerzaakt. ‘n Wingdsingel wört beej väörkäör dwars oppe mèrst väörkaomende wingdrichting gepot.
Route
Gânk nar knoeëppunt 21.
Informatie in het Nederlands
Gesproken versie
Elke boerderij had aan huis een zogenaamde huiswei met hoogstam fruitbomen van appel – peer – kers of pruim. Een hoogstam is een boomtype met een takkenvrije stamlengte van ongeveer 300cm met daarboven de boomkroon.
Rode appels, zoals Sterappel, werden geplukt met behulp van ladders en voor de na-kleuring op stro gelegd. Als de pit begon te verkleuren van crème naar bruin werd het fruit verpakt in appelkisten en naar de veiling gebracht voor de verkoop, of naar de stroopfabriek om verwerkt te worden tot rinse appelstroop. Een deel van de oogst werd in de kelder bewaard op planken.
De Firma Herijgers-Daemen uit Zundert importeerde in 1935 zwakgroeiende onderstammen vanuit Engeland. De ent, het appelras, groeide langzaam en was vroeg vruchtbaar. Het boomtype was een Laagstam of Spil-type. De moderne fruitboomgaard gebruikt alleen nog dit type boom. Het is gemakkelijk te beheren, omdat de bomen niet zo hoog worden en vroeg vruchtbaar zijn. De opbrengst per hectare is ongeveer 45.000 kg. De import van dit boomtype heeft geleid tot een intensivering van de fruitteelt met hoge opbrengsten.
Een speciale lokale appelboom is het ‘Sèrums Striepke’, ofwel het Sevenums Streepje. Dit is een zeer lokale appelsoort, waarvan er op een gegeven moment nog maar één boom van bestond. Met een speciaal entingsprogramma zijn er nu meer van. Deze boom lijkt op een Boskoop streepje.
Een appelboomgaard is vaak omgeven door een haag van coniferen, die dient als windschut om een microklimaat te creëren. Dit is vooral van belang in de bloeitijd. Deze coniferen soort, Chamaecyparis lawsoniana of dwergcypres, heeft het voordeel dat hij een beperkt wortelgestel heeft dus geen wortelconcurrentie veroorzaakt. Een windschut wordt bij voorkeur dwars op de hoofdwindrichting geplant.
Route
Ga naar knooppunt 21